Psalm 95
Kniel voor Hem die ons geschapen heeft.
Psalm 95
Komt en jubelt, God ter eer, komt allen,
juicht voor Hem, ons heil en ons behoud!
Laat bazuinen schetteren, horens schallen,
vult de lucht met klank van klinkklaar goud!
Want Hij is machtig een God en Koning,
stralende verheven boven al
die Hem prijzen in zijn hoge woning,
- onbestreden vorst van het heelal!
Alle diepten dezer wondere aarde
mat zijn oog in diepe wijsheid uit, -
alle bergen, steilten, onvervaarde
hoogten heeft Hij streng hun plaats geduid, —
Hem behoort de zee, want van zijn handen
ging zij uit voor aarde's morgenlicht, -
Hem behoort de pracht der vaste landen,
lusthof door zijn liefde ons aangericht.
Komt en buigt U, God ter eer, komt allen,
knielt voor Hem, die ons geschapen heeft,
die ons zegent met zijn welgevallen,
dagelijks zijn wondere gunst hergeeft!
Hij is onze God, Hij blijft ons leiden, —
als zijn kudde waakt Hij waar wij gaan,
wijst ons koele beken, zachte weiden,
spreidt ons schaduw, schenkt ons vrije baan.
Komt en luistert, want zijn woord is machtig,
wijsheid schenkt zijn goddelijk bevel;
komt en hoort, — zijn voorschrift is waarachtig,
wie het volgen doen in waarheid wel.
`Komt en luistert' — spreekt Hij — 'als gij heden
dan mijn stem verneemt, verstokt u niet, -
spaart mijn hart de stroom der bitterheden
die Mij nog van Meriba verdriet.
Denk aan wat uw vaderen in hun woede
Mij misdeden na wat Ik hun schonk:
lafenis van koele watervloeden
waaruit hen mijn liefde tegenblonk.
Morrend nog, nadat Ik hen bevrijdde,
na mijn vuurzuil, na de wondere tocht
die Ik hen door de Rode Zee bereidde,
morrend, wat Ik hun, ook zegenen mocht.
Denk hoe zij Mij in hun dwaasheid tartten,
walging waren zij Mij veertig jaar,
en Ik sprak: Steeds dwalen weer hun harten,
mijden zij mijn weg met laf misbaar.
Daarom heb Ik woedende gezworen,
toornend om hun trots, hun voze lust,
om àl wat hun hoogmoed Mij liet horen:
geen van hen zal ingaan in mijn rust.
Vertaling van Gabriël Smit
Overweging van psalm 95:
Psalm 95 wordt in de liturgie haast iedere dag gezongen bij het aanbreken van de dag. Deze vertaling van Psalm 95 is een berijming van Gabriël Smit. En een hedendaagse muzikale vertaling van deze psalm kan je hierboven ook beluisteren!
Psalm 95 hoort tot de reeks koningspsalmen en wordt al eeuwenlang gezongen bij het begin van de getijden. Als lied bij de prille dageraad is deze psalm uiterst geschikt omdat het oproept de Heer te loven. Het is een hartelijk aandringen om te jubelen voor de Heer en te juichen voor de God van ‘ons’ heil. Zo is God voor mensen. Zo heeft Israel God ervaren in het diepste dieptepunt van zijn bestaan, als de stevige rots van ons heil. Deze psalm beschrijft de ervaring van een nabije en reddende God, en de dankbare lofprijzing die daaruit voortvloeit. Wij kunnen instemmen met het gejubel want Hij is ook de God van ons heil. Heil betekent letterlijk: ‘genezing, bevrijding’. Jezus wordt ook de Heiland genoemd en dat is Hij in de letterlijke zin, de bevrijder en redder, Hij die genezing brengt. Dan gaat de psalmist verder met een hele reeks motieven om de Heer te loven. Een oproep om eens na te gaan welke redenen jij hebt om de Heer te danken en te loven?
Deze psalm zet je meteen in beweging: ‘Kom!’ Hij roept je op om mee te zingen. Van zingen, in Bijbelse betekenis gaat een grote kracht uit. Er staat zelfs in beschreven hoe mensen de muur van Jericho doen vallen door hem met velen samen omver te zingen! Kom, buig je neer voor de Heer, want Hij is onze Koning. Hij is een grote God precies omdat Hij zich zo klein maakt dat je Hem haast voorbij zou lopen zonder Hem op te merken in de Schepping, in de mensen om je heen, in je eigen hart. Alles komt uit zijn handen. Hij heeft het met zijn handen geboetseerd. Dit is een heel teder beeld dat Gabriël Smit in zijn vertaling van psalm 89 waarin heel de schepping wordt bezongen, nog sterker doet uitkomen: ‘uit uw handen is het opgestaan’. Als Hij heel de schepping draagt, zal Hij ook jou dragen en je grond onder je voeten geven en je leven behoeden.
Twee motieven om Hem te loven: Hij heeft je gemaakt en gevormd in de moederschoot. Hij is de Schepper van alles wat leeft en Hij draagt je in zijn handen. Het doet ons stil en klein worden, in aanbidding neerknielen, vaak zonder woorden, wanneer je Gods zorg concreet ervaart, zijn persoonlijke zorg voor jou.
God geeft antwoord op de lofprijzing van zijn mensen met merkwaardige woorden: ‘Het is heden, hoort naar mijn stem, want dit volk is zwerfziek in zijn hart.’ En Gabriël Smit vertaalt: ‘Spaar mijn hart de stroom der bitterheden die Mij verdriet.’ Is het niet een ervaring die wij zelf soms meemaken ten aanzien van andere mensen of van onszelf. Dat zoveel ons gegeven is en wij niet zien, niet horen, maar verstokt blijven klagen over wat wij tekort menen te komen?
Het licht van God mag doorbreken in ons heden; mag ons vrijmaken. Ons hart wil wegdromen van de alledaagse sleur van het leven. Maar de ware levenskunst is juist het grootste te kunnen vertalen in het kleinste. Het hoogste genieten te leren in de eenvoudigste dingen. Wij hebben een hunker of verlangen in ons dat ons in staat stelt te transformeren, lood, of wat zwaar weegt, om te zetten in goud. De vrede van de Heer wil doordringen tot op de bodem van ons hart: vragen wij hem om geduld? Dan zet Hij mensen op onze weg die ons geduld leren oefenen omdat ze veel geduld van ons vergen. Hij heeft zo zijn eigen manier om ons te helpen groeien.
Maar ‘heil’ heeft ook altijd iets dringends: ‘Luister heden naar mijn stem’. Nu, niet pas morgen of later, nee NU. Luister! Is een oproep die vaak in de Bijbel, vooral in het boek Deuteronomium weerklinkt! Heden is beslissend, heden duldt geen uitstel. De psalm spiegelt ons voor hoe koppig het menselijk ras is. En hoe wij geneigd zijn God op de roef te stellen en zijn geduld te tarten. 40 jaar betekent in de Bijbel een getal van volmaaktheid. 40 jaar lang hebben zij mij getart, zegt God. 40 jaar lang waren ze koppig, was hun hart verhard als steen die niet meer te kneden is. Stuurloos, daarom wil Hij je leiden en wil zijn Geest richting geven aan je leven. Zoals een herder zijn kudde leidt en hoedt: een beeld waarmee de psalmist helemaal vertrouwd was in zijn omgeving. God lokt ons te luisteren naar zijn stem, net zoals schapen de stem van hun Herder herkennen en alleen naar hun eigen herder luisteren, zo nodigt God ons uit zijn stem in ons leven van alledag te erkennen en ons door die stem te laten verlokken en leiden, naar groenige weiden. Dat betekent: vruchtbare grond, daar waar het goed is om leven, waar leven is in overvloed, waar wij mogen genieten en verademen. Ook en misschien juist in de moeilijkste dalen van ons leven.
Dit beeld doet ook denken aan de zondag, de rustdag, door de Heer geheiligd. Aan vakantietijd. Vakantie komt van het Latijnse ‘vacare’ dat betekent: vrij zijn van verplichtingen. Dat is precies waar deze psalm om gaat, om van die vrijheid te gaan leven, vrij de Heer te gaan loven, wakker genietend aanwezig te kunnen zijn bij wat je doet en waar je bent. Loven vindt zijn voltooiing in het gehoor geven aan, in de intimiteit van een verbondsrelatie. In het antwoord ben je vrij, ook hier in deze psalm blijft het antwoord open. Want dat geef je door je wijze van leven en zijn.
En om te eindigen met een mooi citaat dat in één zin de bezinning rond deze psalm kan samenvatten: ‘zonder duisternis, krijg je geen witlof!’